Veiligheidsschoenen en -laarzen
Veiligheidsschoenen hebben een eigen indeling in mate van bescherming. Deze categorieën zijn:
- S1: deze schoenen hebben een antistatische loopzool, een stalen of kunststof neus en een gesloten hiel. Deze schoenen zijn antistatisch, zodat elektrische schokken tussen drager en andere objecten worden uitgesloten. Verder hebben deze schoenen een energie-absorberende hak en bieden ze met hun verstevigde neus bescherming tot een impact tot 200 Joule.
- S1P: zoals S1, met toevoeging van een stalen of kunststof tussenzool. Dit beschermt tegen het binnendringen van scherpe objecten door de schoenzool, met een kracht van minimaal 1100 Newton.
- S2: zoals S1: met toevoeging van bovenmateriaal dat bestand is tegen water, zowel wat betreft absorptie als binnendringing.
- S3: combinatie van S1P en S2.
Voor veiligheidslaarzen geldt de volgende indeling:
- S4: laarzen van rubber of kunststof, met een verstevigde stalen of kunststof neus die bescherming biedt tot een impact van 200 Joule. Verder hebben de laarzen een antistatische zool, een gesloten hiel, een energie-absorberende hak en zijn de laarzen volledig waterdicht.
- S5: zoals S4, met toevoeging van een stalen of kunststof tussenzool. Dit beschermt tegen het binnendringen van scherpe objecten door de schoenzool, met een kracht van minimaal 1100 Newton.
Antistatisch (ESD)
ESD-schoenen zijn schoenen met een antistatische zool. De letters ESD staan hierbij voor Electro Static Discharging. ESD-schoenen zorgen ervoor dat de drager zichzelf niet elektrostatisch oplaadt en zo een schok kan veroorzaken. Onder bepaalde werkomstandigheden kunnen deze schoenen verplicht zijn, bijvoorbeeld wanneer gewerkt wordt met gevoelige apparatuur.
Zoolsoorten
Net als de laars in zijn geheel moet ook specifiek de zool aan officiële normeringen voldoen. Zo moet de slipweerstand (grip) voldoende zijn en moet een natuurlijke manier van lopen mogelijk blijven. Bij de keuze tussen schoenen of laarzen moet er rekening mee worden gehouden dat de zool geschikt moet zijn voor de ondergrond waarop gewerkt wordt. De belangrijkste soorten zolen zijn de volgende:
- Pur/pur: deze zolen hebben over de hele zool een goede schokabsorptie, een hoge slipweerstand en zijn (korte tijd) hittebestendig tot 100°C.
- Duo-nitril/pur: deze zolen hebben eveneens over de hele zool een goede schokabsorptie en een hoge slipweerstand. Verder hebben deze zolen een zeer hoge slijtweerstand, een hogere chemische resistentie en blijven ze ook bij extreme temperaturen soepel. Ze kunnen het beste worden gebruikt bij temperaturen tussen -18˚C en +300˚C (korte tijd).
- Nitrile: Deze zolen hebben een zeer hoge slip-, slijt- en snijweerstand. Ook bieden deze zolen bescherming tegen veel zuren en andere bijtende chemische stoffen. Ook zijn deze zolen (korte tijd) bestand tegen temperaturen tot 300°C. Nadelen zijn dat deze zolen relatief zwaar zijn en een lage schokabsorptie hebben.
Voeringmaterialen
Er zijn verschillende materialen mogelijk voor de voering van de veiligheidsschoen of -laars, die elk hun eigen voordelen hebben. De belangrijkste soorten zijn:
- Textiel (één of meer lagen): deze voering biedt goede ventilatie, goede absorptie van vloeistoffen (dus ook zweet), is licht van gewicht en is zeer geschikt voor mensen met allergieën.
- Leder: deze voering is heeft een hoge slijt- en scheurweerstand en biedt een hoog draagcomfort.
- Ademend (goretex of sympatex): deze voeringen zorgen ervoor dat water of andere vloeistoffen buiten de schoen blijven, maar dat zweet wel naar buiten afgevoerd wordt. Deze voeringen worden over het algemeen aangeduid als ‘membraan’.
Materialen buitenkant
Een variant op leder als materiaal is oil nubuck overleder. Dit materiaal vraagt minder onderhoud dan niet-oliehoudende ledersoorten.
Het voordeel van TPU ten opzichte van leder is dat zaken als vocht en vuil er niet op inwerken, wat de levensduur van de schoen verlengt.
Microfiber onderdelen houden de schoen langer soepel, vooral wanneer gewerkt wordt in omgevingen met cement. Cement onttrekt namelijk het vocht uit leder, waardoor dat hard en stug wordt. Op microfiber heeft cement geen invloed, waardoor dat soepel blijft. Doordat ook vuil niet in de schoen kan trekken is microfiber ook beter voor de hygiëne. Daarnaast zijn microfiber schoenen volledig (af)wasbaar.
Materialen beschermneus
Ook voor de verstevigde beschermneus zijn verschillende materialen gebruikelijk. Zo lang de neus van de verplichte veiligheidscertificering is voorzien maakt het materiaal voor de geboden bescherming niet uit, maar toch zijn er onderlinge voordelen tussen de verschillende materialen:
- Staal: de traditionele en meest bekende beschermneus.
- Aluminium: lichter dan staal, anti-magnetisch en ergonomischer dan een stalen neus.
- Kunststof: zoals aluminium, met daarnaast als voordeel de thermische isolatie van het materiaal. Ook heeft dit materiaal een ‘geheugeneffect’: na een impact keert het terug in oorspronkelijke vorm, waardoor de voet niet wordt bekneld na een grote impact.
- Composiet: zoals kunststof, maar zonder het ‘geheugeneffect’.
Een overneus, ook wel kruipneus genoemd, biedt extra bescherming tegen slijtage van de schoen bij werkzaamheden waarbij veel geknield of gekropen wordt.
Orthopedie
Let op: houdt er rekening mee dat het aanbrengen van een orthopedische inlegzool de veiligheidscertificering van de schoen in de meeste gevallen opheft. Er is namelijk aan wijziging aan het product aangebracht, waardoor deze niet meer gegarandeerd voldoet aan de gestelde eisen. Enkele fabrikanten bieden echter een service voor in samenwerking met uw orthopedist op maat gemaakte inlegzolen waarmee de certificering van de betreffende schoen in stand blijft.
Onderhoud
Door het gebruik slijten de schoenen, maar er zijn manieren om de levensduur te verlengen. De belangrijkste tips worden hieronder weergegeven:
- Leg de schoenen voor het drogen niet op of bij de kachel, maar laat ze langzaam aan de lucht drogen. Het kan ook helpen om de inlegzool uit de schoen te halen.
- Wissel geregeld van schoenen. Trek na het werk direct weer de gewone dagelijkse schoenen aan, zodat de werkschoenen langer de tijd hebben om te drogen. Bij extreem warme of vochtige werkomstandigheden is het bovendien aangeraden om twee paar schoenen in gebruik te hebben en deze afwisselend te gebruiken. Zo hebben de paren onderling langer de tijd om tussentijds goed te drogen.
- Maak de werkschoenen regelmatig schoon met een vochtige doek of (natte of droge) borstel.
- Verzorg lederen schoenen regelmatig met het juiste onderhoudsmiddel.
- Draag iedere dag schone sokken. Ook het dagelijks wisselen en/of regelmatig vervangen van inlegzooltjes helpt om de voeten droog te houden en de levensduur van de schoen te verlengen.